Geen ISDS-privé-rechtbanken in Europese Unie

“In de Europese Unie hebben we echt geen behoefte aan private rechtbanken, die beslissen over geschillen over investeringen tussen bedrijven en overheden. Deze zogeheten ISDS-rechtspraak is voor ons al taboe in handelsverdragen met landen buiten de EU, dan moeten we deze rechtsvorm zeker niet binnen onze eigen grenzen optuigen.”

Dit zegt PvdA-Europarlementariër Agnes Jongerius in reactie op een uitgelekte notitie van vijf landen, waaronder Nederland, Frankrijk en Duitsland, over investeringsbescherming.

In het document pleiten de landen voor het opheffen van de bilaterale investeringsverdragen (BITs), die veel West-Europese landen na de val van de Muur met hun Oost-Europese buren sloten. In deze verdragen is nagenoeg altijd een ISDS-clausule opgenomen. Dat betekent dat West-Europese bedrijven deze landen kunnen aanklagen via private rechtbanken als ze zich benadeeld voelen. Dit systeem van privé-rechtspraak geeft bedrijven veel ruimte om exorbitante claims tegen overheden in te dienen.

Agnes Jongerius vindt het ook hoog tijd dat deze verdragen worden opgeheven: “In de huidige Europese Unie, met onze goed ontwikkelde rechtssystemen, is geen enkele reden voor dergelijke BITs met private arbitrage”, aldus Jongerius.

De vijf landen roepen daarnaast op om wel een Europese Unie-breed systeem op te zetten waarin investeerders rechtszaken tegen landen kunnen voeren. Op den duur willen de vijf hiervoor een nieuw publiek Europees gerechtshof in het leven roepen. Tot die tijd houden de vijf echter vast aan ISDS-rechtspraak met private tribunalen.

Jongerius betreurt dit: “Het is goed dat Nederland, samen met deze andere landen, het primaat bij de publieke rechtsspraak wil leggen, maar ik zie absoluut de noodzaak voor arbitrage in de tussenperiode niet in. “Het oprichten van een nieuw Europees hof is ook niet per se nodig, aangezien de reguliere Europese wetgeving al meer dan genoeg bescherming aan investeerders biedt.”

(persbericht 19 mei 2016)