Op vrijdag 16 september organiseerden PvdA, GroenLinks en Vredesorganisatie PAX een gezamenlijke bijeenkomst over de toekomst van Oekraïne. Een avond over de verwoestende oorlog en de gestage wederopbouw van het land. Zes maanden na de Russische invasie zijn duizenden Oekraïners gedood en miljoenen ontheemd. En de oorlog duurt nog altijd voort. Tegelijk proberen veel Oekraïners zich te richten op een toekomst na de oorlog. Ze bouwen hun land weer op – letterlijk – met bakstenen, maar ook door ervoor te zorgen dat hun maatschappij en democratie weer draait.
Onze solidariteit blijft nodig. Niet alleen voor vluchtelingen, maar ook voor een land in crisis en wederopbouw. Hoe moet deze solidariteit handen en voeten krijgen? Met een divers panel van Nederlandse en Oekraïense experts en politici discussieerden we over het handelingsperspectief van Nederland en Europa.
Tussendoor luisterden we naar adembenemende Oekraïense live-muziek van zangeres Maryana Golovchenko en jazz bassist Oleksandr Novakov. De bijeenkomst werd geleid door Lenna Vromans (Internationaal Secretaris PvdA), Gebke van Gaal (Internationaal Secretaris GroenLinks) en Jan Jaap van Oosterzee (Hoofd Lobby & Advocacy – PAX).
Bert Koenders: “Conflicten kennen geen lineair verloop, noodhulp blijft noodzakelijk”
Met de winter in aantocht blijft humanitaire hulpverlening op korte termijn een prioriteit. Oud-minister Bert Koenders benadrukte de noden van lokale Oekraïners die losstaan van wederopbouw en ontwikkeling. Deze mensen verwachten dat de oorlog nog lang zou kunnen duren en geen lineair verloop naar een eindpunt zal hebben. De gevolgen op de korte, middellange en lange termijn zullen voor Oekraïners hoe dan ook rampzalig zijn. De solidariteit met Oekraïne is echter iets wat onze samenleving als geheel raakt. Onze normen en waarden staan hier op het spel. Dit vraagt om een langdurige inzet vanuit de Nederlandse samenleving. Of we het nou leuk vinden of niet, Nederland is ook in oorlog. Met de nopende gastekorten moeten we Oekraïne echter nu eerst de winter doorhelpen.
Wat betreft de wederopbouw is Koenders heel duidelijk: de burgers daar zijn nu aan zet. Oekraïne is geen fragiele staat, maar een rijk land met ontzettend veel potentieel. Internationale hulpverlening moet aansluiten op wat er lokaal gewenst en gevraagd wordt. Essentieel is daarbij dat deze hulp zich niet beperkt tot Kiev, maar juist ook de regio’s ondersteunt bij hun wederopbouw.
Diaspora en vluchtelingen in Europa bieden mogelijkheden om dit zorgvuldig in te richten. Vraaggestuurde, Oekraïense expertise hierbij moet voorop staan. Onze prioriteit moet nu echter liggen bij de levering van sociale diensten, onderwijs en gezondheidszorg voor de meest kwetsbaren. Het Europese handelingsperspectief kan zich daarnaast richten op een Oekraïense rol binnen de energiesamenwerking.
Galyna Krasovska: “We don’t know when the war will stop, but the reconstruction process of Ukraine should start right now”
De Oekraïense Galyna Krasovska benadrukt dat we geen tijd mogen verliezen. Ongeacht hoe lang de oorlog nog voortwoekert moet de wederopbouw van Oekraïne nu beginnen. De infrastructuur van het land moet worden hersteld; kinderen moeten weer naar school gaan. Krasovska benadrukt daarnaast dat Oekraïne geholpen moet worden bij de financiële en economische crisis waarvoor het staat. Kwijtschelding van een deel van de schuld zou een stap in de goede richting zijn.
Gewone Oekraïners moeten in hun dagelijks leven profiteren van internationale financiële ondersteuning. Wederopbouw van huisvesting en herstel van wegen en bruggen zijn belangrijke prioriteiten. Evenals Bert Koenders benadrukt zij dat Oekraïne ook militaire ondersteuning nodig blijft hebben. Deze moet echter gepaard gaan met investeringen op andere terreinen. De prijs van de Oekraïense onafhankelijkheid is nu te hoog.
Krasovska ben
adrukt verder dat hulp bij wederopbouw in het kader van de SDGs moet plaatsvinden. Zij ziet daarin een grote rol weggelegd voor het maatschappelijk middenveld. Oekraïne kan daarnaast leren van goede voorbeelden van duurzame stedenbouw in andere Europese landen. Cinta Depondt van PAX merkte op dat juist kleinschalige initiatieven hierop veel impact kunnen hebben. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) monitort dergelijke aanvragen en beschikt expertise voor wederopbouw van lokale dienstverlening. Opnieuw een aanknopingspunt om mee aan de slag te gaan.
Hierna volgde een muzikaal intermezzo, waarin we met onze harten en buiken prachtige Oekraïense muziek mochten horen en voelen:
Oekraïense zangeres Maryana Golovchenko
Jazz bassist Oleksandr Novakov
Thijs Reuten: “De beste manier om solidariteit te tonen is door nu de steun op te schalen”
In het laatste gedeelte van de bijeenkomst reageerden Europarlementariërs Thijs Reuten (PvdA) en Tineke Strik (GroenLinks) op input vanuit het publiek. Deelnemers konden hun voorstellen indienen voor de wederopbouw van Oekraïne en de beste ideeën mochten aan de politici worden gepitcht. Dion van den Berg (PAX) reageerde daarnaast vanuit zijn rol als ervaren vredeswerker.
Thijs Reuten merkt op dat we riskeren in een lang en voortslepend conflict terecht te komen als we nu de militaire steun niet opschalen. Volgens hem werkt het daarnaast motiverend voor de Oekraïners die nu vechten om te zien waarvoor ze het doen; een land waarin geïnvesteerd wordt. Daarnaast moeten we blijven benadrukken hoeveel anti-corruptie wetgeving Oekraïne zelf al heeft doorgevoerd. Tenslotte is het belangrijk elkaar in de solidariteitsagenda te blijven ondersteunen. Wij kunnen hier samen beter uitkomen; zowel Oekraïne, Nederland als de rest van Europa.
Kijk hier de volledige bijeenkomst terug: https://www.youtube.com/watch?v=-tJE7gQOo2k
