Perspectief van vluchtelingen in Griekenland

De tent van de jongeman van 20 jaar heeft geen haringen nodig. De tent staat op een betonnen vloer. Ernaast een iets grotere tent waar een echtpaar met twee kinderen in woont. Ook op de betonnen vloer. Ze hebben wat dekens en doeken om zachter te zitten en te liggen. Het half formele, half informele opvangkamp Elliniko bevindt zich onder meer in de verlaten en vervallen vertrekhal van het oude vliegveld van Athene. Het ziet er surrealistisch uit, kapotte borden die aangeven waar ooit de vertrekgates en de winkels waren. 

De meeste mensen hier, ongeveer 1000, komen uit Afghanistan. Althans het zijn Afghanen, maar zij woonden al jaren in opvangkampen in Iran en nu proberen Europa in te komen. De jongeman reist al vier jaar alleen zegt hij. Via de telefoon heeft hij soms contact met zijn ouders, maar hij heeft ze al vier jaar niet gezien. Hij weet eigenlijk niet waar hij heen wil, als hij maar ergens veilig kan wonen en werk kan vinden. Zijn buren, het echtpaar met de jonge kinderen, spreken goed Engels. Zij willen eigenlijk naar Canada. De zus van de vrouw woont in Canada. Zij moet voldoende geld zien op te halen om garant te kunnen staan voor haar zus en gezin om ze over te laten komen naar Canada onder de nieuwe sponsorregeling. Dat is nog niet gelukt. 

Even verderop verblijven vluchtelingen in tenten in een hockey- en een honkbalstadion. De stadions die korte tijd, precies zes weken tijdens de Olympisch en Paralympische Spelen in Athene in de zomer van 2004, de aandacht van miljarden kijkers wereldwijd hadden, zijn volledig in verval. Nu staan er op wat ooit een prachtige honkbalgrasmat was 90 tenten van UNHCR. Het contrast is zo mogelijk nog groter dan in het vervallen vliegveld. Ook hier verblijven voornamelijk Afghaanse vluchtelingen. Een paar vrouwen vertelt dat ze hier al een jaar verblijven. Eerst zaten er twee gezinnen in iedere tent, nu nog maar een per tent. Ze willen naar familie in Duitsland, maar het is onduidelijk of ze voor gezinshereniging in aanmerking zullen komen.

Het gebied is opgekocht door een projectontwikkelaar. Die zal waarschijnlijk alle olympische faciliteiten afbreken en er luxe huizen en appartementen bouwen. Met dank aan de druk die de projectontwikkelaar erachter zet, zullen de mensen hier naar betere opvanglocaties worden gebracht. Officiële opvanglocaties van de Griekse overheid, waar ze ook een procedure kunnen doorlopen. De juridische status van deze mensen is volstrekt onduidelijk. 

De dag voordat we het opvangkamp Elliniki bezoeken, vergadert de migratiewerkgroep van de PES in het Welcommon Centrum in Athene. We spreken over de herziening van de Dublinrichtlijn en het de Europese relocatieprogramma, dat traag blijft lopen. In het Welcommon centrum kunnen maximaal 190 mensen verblijven. Het centrum zit in het gebouw van een gezondheidskliniek, die failliet is gegaan tijdens de crisis. Het is een particulier initiatief om mensen hier op de vangen, dat steun krijgt van de gemeente Athene, UNHCR en de Europese Commissie. De Griekse overheid draagt niet bij. 

Nu verblijven er 162 mensen in het centrum. Terwijl wij vergaderen komt af een toe een kind om de hoek gluren. Ze willen weten wat er achter de dichte deur in de grote zaal gebeurt. Hier hebben de mensen iets meer duidelijkheid dan zij die in het opvangkamp Elliniki verblijven. Driekwart van de mensen is Syriër. De directeur van het centrum weet dat sommigen zich voor relocatie hebben gemeld. Recent zijn twee gezinnen naar Portugal gegaan. Maar verder verloopt de relocatie super langzaam. Anderen wachten op gezinshereniging, maar dat wordt ook steeds lastiger. Er is nog een kleine groep in het centrum die asiel in Griekenland heeft aangevraagd. Alle procedures verlopen traag. De kinderen die we rond zien hollen, zijn veelal nooit naar school geweest. De gemeente Athene probeert zo goed en zo kwaad als het gaat kinderen op lokale scholen op te nemen. Het Welcommon centrum organiseert zelf ook lessen voor kinderen. Voor kinderen en volwassenen is er medische en psychologische begeleiding. 

Wat ontbreekt is perspectief.