De Noorse sociaal-democraten staan op winst, maar komen ze in de regering?

In Noorwegen gaan de rechts-conservatieve coalitie en de links-progressieve coalitie nek aan nek in de peilingen. Lukt het de conservatieve Erna Solberg om nog een termijn binnen te slepen, of lukt het Jonas Gahr Støre haar van de troon te stoten?

Afgelopen dinsdag kwam een delegatie met parlementariërs van de Noorse Arbeiderpartiet, de zusterpartij van de PvdA, naar Nederland. Met de verkiezingen op komst in september kwamen zij de Nederlandse arbeidsmarkt bestuderen. De huidige rechtse regering heeft het namelijk net wetgeving gemaakt om het gemakkelijker te maken om tijdelijke contracten af te sluiten in plaats van vaste contracten. Want in Noorwegen zien de verschillende conservatief-rechtse partijen Nederland juist als gidsland.

Vandaar dat ik de Noren heb meegenomen naar de SER, de WRR en de FNV voor een breed beeld van de Nederlandse arbeidsmarkt. De consensus in Nederland is intussen dat de flexibilisering van de arbeidsmarkt veel te ver is doorgeschoten. Zelfs D66 lijkt dat nu in te zien, al is hun remedie nog verder flexibiliseren.

De ene naar de andere vraag werd afgevuurd door de zeskoppige Noorse delegatie op de algemeen secretaris van de SER. Over het functioneren van de SER, want in Noorwegen vindt overleg tussen de werknemers, werkgevers en de overheid alleen informeel plaats, maar ook over de risico’s die een flexibele arbeidsmarkt meebrengen. Wie betaalt de rekening als mensen ziek worden en niet meer kunnen werken; de ZZP’er, de werkgever, of de belastingbetaler? Wie investeert er nog in opleidingen van werknemers als ze volgend jaar weer vervangen worden door iemand anders? En hoe regel je nog een oude dag als er geen premies meer worden ingelegd?

Het fenomeen ZZP’er kennen ze in Noorwegen nauwelijks, terwijl in Nederland meer dan een op de drie mensen inmiddels (en vaak ook ongewild) ZZP’er is. Daarmee is Nederland de internationale koploper, met alle gevolgen van dien. In het gesprek met Robert Went en Monique Kremer van de WRR ging het daarom over de toekomst van werk en hoe je mensen toch zekerheid kunt verschaffen.

FNV Beleidsadviseur Peter de Haan was er duidelijk over. Als werkgevers of opdrachtgevers meer flexibiliteit wensen, dan zullen ze daar extra voor moeten betalen. Alleen dan leg je de risico’s niet eenzijdig bij werkenden neer

Voor de Noren was het duidelijk: als je een inclusieve samenleving wilt hebben waar zowel vaders als moeders voor hun kinderen kunnen zorgen, waar iedereen kansen krijgt en niet alleen de happy few, en waar geïnvesteerd wordt in opleidingen van werkenden en innovatie, dan is het onbestaanbaar om de risico’s eenzijdig door werkenden te laten dragen.

In 2013 werd de Noorse Arbeiderpartiet de grootste partij, maar werden ze door een rechts-conservatieve coalitie buiten de regering gehouden. Nu lijkt een links-progressieve coalitie in de peilingen in dat land nu weer mogelijk, met de Arbeiderpartiet als grootste partij. Laten we hopen op een rooskleurige toekomst van de sociaal-democratie in Noorwegen!

Door Elmar Smid, medewerker PvdA Internationaal Secretariaat