Begin van een Russische winter in Moldavië

Op 13 november vond tweede ronde van de presidentsverkiezingen plaats in Moldavië. Met 99,9% van de stemmen geteld, heeft de openlijk pro-Russische socialistische kandidaat Igor Dodon de overwinning opgeëist. Dodon (Socialistische Partij en voormalig minister van Economie in een communistische regering 2006-2009) kreeg 52,29% van de stemmen  en de pro-Europese kandidaat-Maia Sandu (Actie en Solidariteit partij en voormalig ambtenaar en minister van Onderwijs van de Wereldbank in 2012-2015), kreeg 47,71% van de stemmen. De kandidaat van onze zusterpartij, de democratische partij (DPM), Marian Lupu heeft zich teruggetrokken. Ze deed dit om te voorkomen dat de pro-Europese stem werd verdeeld. De opkomst was met 53,3% slechts 4% hoger dan in de eerste ronde op 30 oktober.

Dit resultaat zou de voortdurende inspanningen voor verdere EU-integratie van Moldavië kunnen beïnvloeden. Dodon heeft tijdens zijn campagne gezegd dat hij van plan isom een referendum te houden over terugtrekking uit de associatieovereenkomst met de EU. In plaats daarvan wil hij toetreding tot de Euraziatische douane-unie. Dodon vindt ook goede betrekkingen met Roemenië en Oekraïne erg belangrijk, ook al heeft hij onlangs gezegd dat de Krim ‘feitelijk’ deel van Rusland is, een uitspraak die verontwaardiging in Oekraïne heeft veroorzaakt. Sandu pleitte voor de terugtrekking van een groot aantal Russische “vredestroepen” uit het separatistische Transnistrië, dat in het begin van de jaren 1990 is afgescheiden. Het was bijzonder dat voor deze verkiezingen 9.000 mensen kwamen stemmen in Transnistrië, waar ze meestal niet deelnemen aan Moldavische verkiezingen.

De Moldavische kiesraad (CEC) zei dat de definitieve resultaten bekend worden gemaakt op 15 november, wanneer de kiesraad de protocollen van stembureaus ontvangt. Meer dan 17.000 mensen ondertekenden een petitie voor de nietigverklaring van de resultaten en eisen nieuwe verkiezingen vanwege diverse overtredingen. Burgerplatform “Eerlijkheid, waardigheid en Moederland” (ODIP – Onoare, Demnitate şi Patrie) heeft iedereen die het niet eens is met de verkiezingsuitslag opgeroepen tot een protest op 14 november om 13.00 uur in het centrum van Chisinau.

Reacties

Dodon reageerde op zondag: “We hebben gewonnen, iedereen weet het.” Hij adviseerde zijn tegenstander te “er bij haar supporters op aan te dringen om kalm te blijven.” “We hebben geen destabilisatie nodig en we hebben niet de confrontatie nodig, die iemand probeert te zoeken”, zei Dodon in het Russisch. “We leven allemaal in één land, in Moldavië. De volgende president zou een balans moeten vinden.”

Sandu heeft opgeroepen tot het aftreden van de kiesraad en zei dat de verkiezingen chaotisch waren: “Honderden mensen waren niet in staat om te stemmen. Honderden burgers hebben een lange reis gemaakt, hebben gewacht in de kou en regen en waren toch niet in staat om te stemmen. Moldavische autoriteiten hebben geen respect voor het grondwettelijke recht van de Moldavische burgers om te kunnen stemmen.” Moldaviërs stonden urenlang in de rij om te stemmen in Parijs, Milaan, Dublin en Stratford, Oost-Londen, waar ongeveer 700 mensen niet konden stemmen. Verkiezingsautoriteiten zeiden dat de stembiljetten op waren in Stratford, Boekarest, Moskou, Parma en Bologna. Sandu verzocht de veiligheids- en inlichtingendienst om het verdwijnen van 6000 stembiljetten in Portugal bij twee stembureaus te onderzoeken. Ze voegde eraan toe dat ook andere schendingen werden geïdentificeerd, zoals pogingen om stemmen te kopen en misbruik van administratieve middelen.

Internationale waarnemers

De internationale waarnemingsmissie van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS) erkende de tweede ronde verkiezingen transparant en vrij te zijn, ondanks de vele tekortkomingen. Alexey Sergeev, secretaris-generaal van de Raad van het Gemenebest, zei dat de waarnemers de communicatie met de kiesraad en electorale bureaus waardeerden. De waarnemers van het Gemenebest zei dat de tweede ronde stemming werd gehouden in dezelfde omstandigheden als de eerste ronde van de presidentsverkiezingen, en merkt op dat de kiesraad, tussen de twee stemrondes, positieve beslissingen nam, met name het besluit om het aantal stembiljetten te verhogen voor één stembureau.

In een persconferentie op 31 oktober stelde Arta Dade, hoofd van de missie van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE-ODIHR), dat de eerste ronde van de presidentsverkiezingen open, transparante en goed georganiseerd waren. De waarnemers noemden als nadelen het misbruik van staatsmiddelen op grote schaal, bevooroordeelde berichtgeving in de media en een gebrek aan transparantie in de financiering van de campagne.

De ex-Sovjetrepubliek is een van de armste landen in Europa en is de afgelopen jaren getroffen door een reeks van corruptieschandalen. Zowel de EU en Rusland streven naar een sterkere invloed op het land, dat is ingeklemd tussen Oekraïne en Roemenië, maar peilingen geven aan dat de kiezers nog verdeeld zijn over wie hen een betere toekomst biedt. De strijd tussen Sandu en Dodon vertegenwoordigde deze tweestrijd tussen Europa en Rusland.

Link naar het originele artikel door Foundation Max van der Stoel: http://www.foundationmaxvanderstoel.nl/nieuws/nieuws_item/t/russian_winter_starts_in_moldova