Naast Oekraïne heeft Poetin het ook voorzien op Georgië, beschrijft Ties Huis in ‘t Veld. Laat de EU ingrijpen.
‘Gaan jullie je melden?’ Tijdens mijn recente bezoek aan Georgië is het een veel gestelde vraag onder democraten. De partij aan de macht, de pro-Russische Georgische Droom (GD), liet 1 juni een wet ingaan waardoor oppositiepolitici en activisten de gevangenis dreigen in te gaan indien zij zich niet registreren als ‘buitenlandse agent’. Als Europa wil voorkomen dat het land verder afdrijft richting Poetin, zal de EU in actie moeten komen.
Met eeuwenoude tradities en een prachtige taal is Georgië een uniek land. Minder uniek is de manier waarop de partij van oligarch Bidzina Ivanisjvili het land in een democratische crisis stort. De afgelopen maanden heeft de GD er een reeks wetten doorheen gejaagd die we eerder zagen in Moskou en Boedapest.
Arrestatie van oppositieleden
De wetten maken het voor de GD makkelijker demonstraties tegen te gaan, ambtenaren te ontslaan en kritische media de mond te snoeren. Ook zijn honderden demonstranten gearresteerd onder wie journalisten, activisten en recentelijk ook oppositiepolitici. Met de nieuwe wet, die de vorige ‘buitenlandse-agentwet’ doet verbleken, zet het land een forse stap richting autocratie.
Europa hanteert tot op heden wortel noch stok. Terecht weigert de EU de huidige machthebbers te erkennen na de frauduleuze verkiezingen van afgelopen oktober. Ook heeft het fondsen bevroren en het enkelen met diplomatieke paspoorten moeilijker gemaakt naar de EU te reizen. Dat zij samen met hun families met persoonlijke paspoorten nog altijd naar Parijs of Madrid blijken te kunnen reizen, zegt echter genoeg.
Effectiever zijn maatregelen die de belangrijkste politici van de GD, inclusief Ivanisjvili zelf, direct raken. Naast Europese reisverboden valt te denken aan het bevriezen van banktegoeden en een verbod zaken te doen in de EU. Mochten Hongarije en Slowakije dwarsliggen kan Nederland met gelijkgezinde landen maatregelen treffen. De Baltische staten hebben al het goede voorbeeld gegeven door zelf sancties in te stellen.
EU, steun de democraten
Even belangrijk is steun aan de democraten in het land. Sinds de GD de onderhandelingen over toetreding tot de EU onderbrak, gaan dagelijks duizenden mensen de straat op. Met gevaar te worden opgepakt of hoge boetes te ontvangen hopen zij de Europese droom levend te houden. Het minste wat de Europese Commissie kan doen is de bevroren toetredingsfondsen inzetten zodat de democraten de strijd voor vrijheid en democratie kunnen voortzetten.
Dat Russische pogingen om de invloedssfeer uit te breiden niet beperkt blijven tot Oekraïne, weten Georgiërs al langer. Tot de dag van vandaag verlegt Moskou geleidelijk de grens van Abchazië en Zuid-Ossetië, provincies die Rusland in 2008 binnenviel. Waar Europese leiders in die tijd de expansiedrift van Poetin onderschatten, zouden ze ditmaal beter moeten weten. Investeringen in de Europese toekomst van Georgië zijn ook vanuit geopolitiek oogpunt verstandig.
Ook Minister van Buitenlandse Zaken Veldkamp waarschuwde dat Rusland zich steeds meer richt op Georgië. In afgelopen maanden heeft hij meermaals zijn steun uitgesproken voor de demonstranten en opgeroepen tot nieuwe verkiezingen.
Zijn betrokkenheid is te prijzen, maar wordt ondermijnd doordat recentelijk aan het licht is gekomen dat het Georgische kanaal Imedi TV staat geregistreerd op de Amsterdamse Zuidas. Russische propaganda tiert hierop welig. Het was tevens pijnlijk dat Veldkamp liet weten dat het kabinet dit jaar niet meer – maar juist minder fondsen zal vrijmaken voor het Georgische maatschappelijk middenveld.
Ondanks hun angst over wat er na 1 juni zal gebeuren, houden Georgische democraten hoop. Nog altijd is het autocratische handboek niet voltooid. Ook Georgiërs die voorheen voor de GD stemden stellen vragen bij de richting die de partij voor het land heeft ingezet. Het biedt kansen het tij te keren. Hoog tijd voor Europa en Nederland om zich solidair op te stellen en de daad bij het woord te voegen.
