Olympische bijwerkingen

De Olympische Spelen in Londen zijn in volle gang, en Nederland heeft al diverse plakken binnengehaald. Net als altijd is het een geweldig evenement, waar alle landen van de wereld, inclusief mini’s als Palau, Saint Lucia en Vanuatu, hun nationale sporthelden kunnen bewonderen. Maar niet iedereen is blij met de Olympische Spelen. Er zitten namelijk nogal wat vervelende keerzijdes aan al de gouden medailles.

Voor even is Londen het centrum van de wereld, net zoals Peking en Vancouver dat bij voorgaande edities waren en Rio de Janeiro dat zal zijn in 2016. De Braziliaanse stad staan daarmee drukke jaren te wachten, temeer omdat ook het Wereldkampioenschap voetbal van 2014 in Brazilië wordt gehouden, met de opening én de finale in Rio.

De organisatie van dergelijke evenementen vraagt nogal wat van een land, zeker wanneer het gastland qua ontwikkeling en infrastructuur nog niet op het niveau zit dat noodzakelijk is voor een succesvol verloop van het evenement. En helaas is dat buiten West-Europa en de VS nogal vaak het geval. Nieuwe wegen, nieuwe stadions, nieuwe woonwijken en hotels: organiserende steden zijn in de jaren voorafgaand aan een evenement complete bouwputten, maar het resultaat mag er vaak wezen.

Ruimte

De volledig nieuwe infrastructuur vereist ruimte. En die ruimte is er meestal niet in de miljoenensteden die dergelijke evenementen organiseren. En dus wordt er ruimte gemaakt. Een rapport van COHRE (Centrum voor Huisvestingsrechten en Uitzettingen, Genève) uit 2007 laat zien dat voor evenementen als de Olympische Spelen al miljoenen mensen hun huizen hebben moeten verlaten. In 1988 in Seoul waren dat er 720.000, in Beijing loopt de schatting van COHRE op tot 1,5 miljoen mensen. Het gaat daarbij met name om arme mensen, die moeten wijken voor een snelweg, een stadion of simpelweg omdat hun sloppenwijk compleet wordt weggeruimd. Vaak ontbreekt een toereikend aanbod voor een nieuw onderkomen of een adequate financiële vergoeding. China deed het rapport overigens af als ongegrond.

Ook de bevolking in Rio de Janeiro heeft hiermee te maken. Amnesty International en diverse Braziliaanse mensenrechtenorganisaties brachten enkele verhalen in kaart en spraken met betrokkenen. De mensen, die vaak al een uitzichtloos bestaan lijden, worden gedwongen om te vertrekken en krijgen in het beste geval een nieuw huis aangeboden op grote afstand van hun oude huis, waardoor ze vaak ver weg van hun werkplek komen te wonen. Amnesty en lokale hulporganisaties schreven eind 2011 een brief aan het Olympisch Comité en eisten daarin dat de Braziliaanse autoriteiten een halt zou worden toegeroepen.

Bij voetbalkampioenschappen, zoals het EK in Oekraïne en het WK in Zuid-Afrika, vonden vergelijkbare praktijken plaats. Maar ook in Westerse landen zijn er ongemakken. In Sydney stegen de huizenprijzen en huursommen rondom Olympische locaties zo explosief, dat veel mensen om financiële redenen moesten verhuizen. In Londen zal hetzelfde gebeuren, zo schatte COHRE in. Om maar niet te spreken van het luchtafweergeschut dat recentelijk op de daken van Londense flats werd geplaatst, ondanks zwaar protest van de bewoners.

Sportplezier

Rio de Janeiro zal er in 2014 en 2016 ongetwijfeld geweldig uitzien. Uitstekende wegen, prachtige stadions, mooie hotels en geen sloppenwijk te zien. Ik kijk ernaar uit, want net als nu zal ik ook dan weer volop genieten van alle sporten en hopelijk van Nederlands succes. Maar het kan geen kwaad om daarnaast af en toe even te denken aan de mensen die voor dat sportplezier ongewild een hoge prijs hebben moeten betalen.

Door Tim Fonck, medewerker Internationaal Secretariaat